اختلاف درباره تاسیسات اتمی فردو
ایران مجددا بازرسان آژانس را به اشتباه متهم کرد
بی بی سی: ایران ابتدا وجود تاسیسات اتمی فردو را به آژانس اعلام نکرده بود
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران برای دومین بار بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به اشتباه درباره تاسیسات اتمی فردو متهم کرده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته است که ایران دو روز پیش نامه‌ای به آژانس داده است.
به گفته آقای اسلامی، ایران در این نامه اشاره کرده که «یک بازرس که خودش با نماینده ارشد پادمان فرستاده شده و از تاسیسات ما بازدید کرده، اشتباه کرده و گزارش نادرستی داده است ولی باز مدیرکل آژانس این مساله را رسانه‌ای کرد.»
ایران اواخر هفته گذشته هم بازرسان آژانس را به اشتباه درباره تاسیسات فردو متهم کرده بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با انتقاد از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس گفته رفتار او «غیرحرفه‌ای است و پذیرفته نیست و امیدواریم این رویه توسط مدیرکل آژانس تداوم نیابد زیرا این کار برای اعتبار او و آژانس پذیرفته نیست.»
مدیرکل آژانس هفته پیش به شورای حکام این نهاد اعلام کرده بود که بازرسان آن در جریان یک بازرسی سرزده از تاسیسات فردو که در آن غنی سازی ۶۰ درصدی انجام می شود، متوجه اتصال دو زنجیره از سانتریفیوژهای نسل ششم ایران به یکدیگر شدند که ایران قبل از آن آژانس را در باره آن مطلع نکرده بود.
این اقدام می‌تواند سرعت غنی‌سازی اورانیوم را بالا ببرد.
ایران بلافاصله بازرسان آژانس را به اشتباه متهم کرد و گفت که نتیجه بازرسی ها درباره هیچ کشوری به سرعت نتایج بازرسی ها در ایران، به صورت عمومی منتشر نمی‌شود.
پس از اظهارات اول ایران درباره «اشتباه بازرسان»، ایالات متحده آمریکا و سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک درباره گزارش مدیرکل در انتقاد از ایران به دلیل تغییرات اعلام نشده در تاسیسات فردو، واکنش نشان داده‌اند و آن را نقض آشکار تعهد ایران در برابر ان‌پی‌تی و توافق هسته‌ای موسوم به برجام خواندند.
در بیانیه روز جمعه آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه هم با اشاره به همین انتقاد آمده: «ما این گزارش آژانس را مدنظر خواهیم گرفت و همان‌طور که آژانس تصریح کرده، این تغییرات اعلام نشده در تناقض با تعهدات ایران به پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی – ان‌پی‌تی – است». متن بيانيه، پائين تر در همين صفحه درج شده است.
یک اختلاف تازه میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس
بازرسان آژانس می گویند ایران تغییرات اعلام نشده ای در دو زنجیره از سانترفیوژهای نسل ششم در تاسیسات فردو انجام داده است
اختلافات درباره تاسیسات اتمی فردو جدیدترین موضوع میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس است.
این تاسیسات در نزدیکی قم در جنوب تهران قرار دارد. ایران ابتدا وجود این تاسیسات را به آژانس اعلام نکرده بود اما در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما این موضوع افشا شد.
در جریان مذاکرات اتمی ایران و قدرت‌های جهانی، قرار شد ایران غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را در این مرکز متوقف کند و با همکاری دولت های اروپایی از این مرکز برای تولید ایزوتوپ های پایدار استفاده شود.
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، ایران در مراحل مختلفی تعهدات اتمی خود را کنار گذاشت و از جمله غنی‌سازی اورانیوم در فردو را از سرگرفت.
ایران می‌گوید هدف از غنی‌سازی اورانیوم مصارف صلح‌آمیز است اما مدیرکل آژانس می‌گوید فقط در کشورهایی که قصد تولید سلاح اتمی دارند تا این حد غنی‌سازی انجام می‌شود.
در حال حاضر اختلاف قدیمی دیگری بین ایران و آژانس وجود دارد که وجود آلودگی اتمی در سه مرکز اعلام نشده از سوی جمهوری اسلامی ایران به آژانس است.
شورای حکام آژانس طی سه قطعنامه از ایران خواسته درباره وجود ذرات اورانیوم در این سه مکان توضیح «فنی» بدهد اما ایران می‌گوید توضیحات خود را داده و آژانس را به سیاسی کاری در نپذیرفتن دلایل خود متهم می‌کند.
این اختلاف به یکی از مسائل جدی میان ایران و آژانس بدل شده و به گفته مقام های جمهوری اسلامی مانع احیای توافق برجام در تابستان سال جاری بوده است.
هدف از احیای برجام که مذاکرات آن نزدیک به دو سال پیش شروع شده، رفع تحریم های اتمی آمریکا در ازای محدودیت مجدد برنامه اتمی ایران بود.
پیش از این اعلام شده بود که رافائل گروسی مدیرکل آژانس احتمال دارد در ماه جاری میلادی به تهران سفر کند. مقام های جمهوری اسلامی ایران بحث درباره تنظیم این سفر را تایید کرده بودند اما هنوز زمانی برای انجام احتمالی آن اعلام نشده است.
آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه: غنی‌سازی با درصد بالا در فردو هیچ مبنای قابل قبول غیرنظامی ندارد
آژانس انرژی بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید تغییراتی در سایت اتمی فردو ایران ایجاد شده که به این نهاد ناظر سازمان ملل متحد اعلام نشده است
آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه در بیانیه‌ای مشترک نسبت به انتقاد دو روز پیش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران به دلیل تغییرات اعلام نشده در تاسیسات فردو، واکنش نشان داده‌اند و آن را نقض آشکار تعهد ایران در برابر ان‌پی‌تی و توافق هسته‌ای موسوم به برجام ارزیابی کرده‌اند.
این بیانیه که روز جمعه – سوم فوریه – مشترکا از سوی این چهار کشور غربی امضاءکننده برجام منتشر شده، به خبری اشاره دارد که روز چهارشنبه از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام شد و طی آن آژانس از ایران به دلیل اعمال تغییرات اعلام نشده در اتصال بین دو مجموعه (آبشار) ماشینهای پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم با خلوص تا ۶۰ درصد در فردو انتقاد کرد.
آژانس می‌گوید اتصال دو آبشار از مجموعه ماشینهای سانتریفیوژ غنی‌سازی اورانیوم «بدون اطلاع بازرسان» انجام شده در تاسیسات غنی‌سازی فردو در نزدیکی قم صورت گرفته است.
در بیانیه روز جمعه آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه هم با اشاره به همین انتقاد آمده: «ما این گزارش آژانس را مدنظر خواهیم گرفت و همان‌طور که آژانس تصریح کرده، این تغییرات اعلام نشده در تناقض با تعهدات ایران به پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی – ان‌پی‌تی – است».
در ادامه بیانیه این چهار کشور آمده: «این دلیل که ایران می‌گوید این تغییرات به اشتباه اعمال شده، ناکافی است. ما اعمال ایران را بر مبنای بی‌طرفی و گزارش‌های عینی از سوی آژانس قضاوت می‌کنیم و نه قصد و نیت ایران از انجام آنها».
آژانس می‌گوید تغییرات اعلام نشده از سوی ایران را بازرسان آن روز ۲۱ ژانویه برابر با اول بهمن در جریان بازرسی‌های سرزده از فردو متوجه شده‌اند.
خبرگزاری رویترز می‌گوید نسخه‌ای از گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورهای عضو شورای حکام را رویت کرده که آژانس در آن گفته بازرسان مشاهده کرده‌اند که نحوه اتصال بین دو آبشار سانتریفیوژهای آی ار-۶ به شکل اساسی تغییر کرده بدون اینکه ایران آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داده باشد.
با اشاره به همین گزارش آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه خود «یادآوری کرده‌اند» که تهیه اورانیوم با غلظت بالا در تاسیسات فردو ایران فارغ از «هرگونه منطق و دلیل» مرتبط با برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی است.
در پایان این بیانیه بلوک اروپایی امضاءکننده برجام و آمریکا یک بار دیگر از ایران خواسته‌اند که به تعهدات بین‌المللی خود در قبال پیمان ان پی تی که به آن پیوسته وفادار بماند و همچنین به همکاری کامل با آژانس انرژی اتمی در تحقیقات و نظارت بر سایت هسته‌ای فردو تن دهد.
تاسیسات اتمی فردو در دل کوهی در نزدیکی قم در جنوب تهران قرار دارد. ایران ابتدا وجود این تاسیسات را به آژانس اعلام نکرده بود اما در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما این موضوع افشا شد.
در جریان مذاکرات اتمی ایران و قدرت‌های جهانی، قرار شد ایران غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را در این مرکز متوقف کند و با همکاری دولت های اروپایی از این مرکز برای تولید ایزوتوپ های پایدار استفاده شود.
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، ایران در مراحل مختلفی تعهدات اتمی خود را کنار گذاشت و از جمله غنی‌سازی اورانیوم در فردو را از سرگرفت.
بر اساس گزارش رویترز در حال حاضر در این مرکز ماشین‌هایی برای غنی‌سازی با خلوص ۶۰ درصد هم نصب شده است.
ایران می‌گوید هدف از غنی‌سازی اورانیوم مصارف صلح‌آمیز است اما مدیرکل آژانس می‌گوید فقط در کشورهایی که قصد تولید سلاح اتمی دارند تا این حد غنی‌سازی انجام می‌شود.
