تصوير تيتر : جرج دبلیو بوش رئیس جمهوری آمریکا در حال سخنرانی در شب حمله به عراق به تاریخ ۱۹ مارس ۲۰۰۳.آسوشیتدپرس
يورونيوز: در بیستم مارس سال ۲۰۰۳ میلادی، جورج دبلیو بوش رئیس جمهوری وقت ایالات متحده، فرمان حمله به عراق توسط ائتلاف نظامی چندملیتی با اهداف اعلام شدۀ «خلع سلاح عراق، آزادی مردم آن، و دفاع از جهان در برابر خطری جدی» را صادر کرد.
با گذشت بیست سال از حملات خیره‌کننده موسوم به «شوک و ارعاب»، نیروهای آمریکایی همچنان در این کشور حضور دارند؛ هرچند که حضورشان بسیار محدودتر از قبل شده و تداوم آن تنها در جهت حفظ روابط مستمر با شریکی کلیدی در خاورمیانه توصیف می‌شود.
در اوج جنگ عراق در سال ۲۰۰۷ میلادی بیش از ۱۷۰ هزار نیروی آمریکایی در عراق حاضر بودند و این در حالیست که با گذشت بیست سال از آغاز حمله، هم اکنون حدود ۲۵۰۰ نیروی آمریکایی همچنان در نقاط مختلف عراق و عمدتا در پایگاه‌های نظامی در بغداد و شمال عراق حضور دارند.
مقامات آمریکایی این حضور محدود اما ادامه‌دار را ناشی از تعهد واشنگتن به منطقه و محافظت در برابر نفوذ ایران و انتقال غیرقانونی تسلیحات عنوان می‌کنند.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در سفر اخیر خود به بغداد در تاریخ هفتم مارس اذعان کرده بود که نیروهای آمریکایی در حال حاضر به دعوت دولت عراق در این کشور حضور دارند و این حضور صرفا به صورت مستشاری است.
جنگ چگونه شروع شد؟
در ماه مارس ۲۰۰۳ بود که ایالات متحده در عراق به چنان بمبارانی دست زد که بخش‌های وسیعی از این کشور را ویران ساخت و موجبات گسیل نیروهای زمینی آمریکا به بغداد را فراهم آورد.
مبنای تهاجم آمریکا به عراق اینگونه عنوان شد که صدام حسین به صورت مخفیانه انباری از تسلیحات کشتار جمعی در اختیار دارد؛ در حالیکه چنین ادعایی هرگز اثبات نشد.
در نتیجه حمله آمریکا، صدام از مسند قدرت ساقط شد و پایگاه حکومتی عراق از اقلیت سنی به اکثریت شیعیان منتقل گردید؛ کردها نیز به منطقه خودمختار خود در شمال این کشور دست یافتند.
در آن زمان بسیاری از شهروندان عراقی از سرنگونی صدام استقبال کردند، اما رفته رفته عدم توانایی دولت‌های جدید در پوشش خدمات اولیه همچنین نزاع‌های پیوسته، بر رنج مردم افزود.
نارضایتی مردمی و جدال قدرت بین گروه‌های شیعی و سنی به جنگ داخلی دامن زد. درنهایت هم آمریکا مجبور شد در دسامبر ۲۰۱۱ از عراق عقب‌نشینی کامل خود را اعلام کند. مجموع این عوامل سبب گردید تا نیروهای پلیس و ارتش عراق نتوانند در سال ۲۰۱۴ کشور را در برابر اوج‌گیری داعش محافظت کنند.
ظهور داعش و ایجاد زمینه بازگشت ایالات متحده
پدید آمدن گروه داعش و تهدید فزایندۀ آن برای ایالات متحده و متحدانش در سراسر اروپا، باعث شد تا در سال ۲۰۱۴ بار دیگر پای آمریکا به عراق باز شود؛ ولی این‌بار نیروهای آمریکایی به دعوت دولت بغداد به این کشور بازگشتند. در تابستان و پاییز آن سال، ائتلاف به رهبری ایالات متحده حملات هوایی علیه مواضع داعش در عراق سپس در سوریه را آغاز کرد و آمریکا تلاش‌های گسترده را برای آموزش و مشاوره به ارتش عراق از سر گرفت.
مأموریت مستشاری نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا و همراهی نیروهای ناتو، حتی پس از اعلام نابودی داعش در ماه مارس ۲۰۱۹ نیز همچنان ادامه داشت.
بر این اساس، تقریبا ۲۵۰۰ نیروی نظامی در پایگاه‌های عراقی مشغول آموزش و ارائه تجهیزات هستند. البته از آنجا که پنتاگون تعداد دقیق نیروهای عملیات ویژه خود که برای انجام عملیات ضد تروریستی اعزام می‌شوند را فاش نمی‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که این آمار ممکن است مقداری نوسان داشته باشد.
امکان گسیل نیرو از عراق در جهت پشتیبانی از نیروها در سوریه
بیشترین دلیلی که برای ادامه حضور سربازان آمریکا در عراق عنوان می‌شود، همکاری در مبارزه با بازماندگان داعش و پیشگیری از بروز هر گونه خیزش جدید از سوی این گروه است. یکی از این ماموریت‌ها، حمایت لجستیکی و سایر پشتیبانی‌ها از نیروهای آمریکایی در خاک سوریه است که در کنار نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها در حال نبرد با داعش هستند.
نیروهای آمریکایی وظیفه حملات هوایی و ماموریت‌های دیگر از جمله هدف قرار دادن رهبران داعش را برعهده دارند و علاوه بر این موضوع، از نیروهای دموکراتیک سوریه در زمینه نظارت بر هزاران جنگجوی اسیر داعشی و اعضای خانواده آن‌ها در زندان‌های سوریه حمایت می‌کنند.
رهبران نظامی آمریکایی استدلال می‌کنند که اگر اتفاقی در سوریه بیفتد که نیروهای آمریکایی را به خطر بیندازد، باید بتوانند به سرعت نیروها، تجهیزات و سایر پشتیبانی‌های خود را از عراق به سوریه بفرستند.
اختلال در پل ارتباط زمینی ایران با شرق مدیترانه
حضور نظامی آمریکا در عراق علاوه بر خطر احیای داعش یک دلیل دیگر نیز دارد. یکی از نگرانی‌های امنیتی پرتکرار برای ایالات متحده در طی این سال‌ها، نفوذ سیاسی ایران و قدرت گرفتن شبه‌نظامیان تحت حمایت تهران در عراق و در سراسر منطقه است. همچنین حضور نیروهای آمریکایی در عراق روند انتقال تسلیحات ایران به لبنان را از خاک عراق و سوریه دشوارتر می‌کند.
همین امر در مورد حضور نیروهای آمریکایی در اطراف پادگان التنف در جنوب شرقی سوریه نیز صدق می‌کند، این مسیر می‌تواند نیروهای تحت حمایت ایران را از تهران تا جنوب لبنان و تا مرز اسرائیل هدایت کند. به این ترتیب می‌توان گفت که نیروهای آمریکایی پل ارتباط زمینی ایران به سمت شرق مدیترانه را مختل کرده‌اند.
تلفات و هزینه‌های آمریکا در طی جنگ عراق
از زمان شروع حمله نظامی آمریکا در سال ۲۰۰۳ تا زمان خروج نیروهای رزمی آمریکایی در دسامبر ۲۰۱۱میلادی، ده‌ها هزار غیرنظامی عراقی به همراه ۴۴۸۷ سرباز آمریکایی کشته شدند که از این تعداد، بیش از ۳۵۰۰ سرباز آمریکایی در عملیات جنگی جان خود را از دست داده‌اند.
در خلال این جنگ بیش از ۳۲ هزار سرباز آمریکایی زخمی شدند و ده‌ها هزار نیروی دیگر هم از ابتلا به بیماری‌های مرتبط با مسمومیت رنج می‌برند.
بنا بر آمار رسمی بازرسی ویژه آمریکا در امور بازسازی عراق، بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ میلادی، ایالات متحده ۶۰ میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار برای تأمین مالی نیروهای امنیتی و بازسازی عراق اختصاص داده است که از این مقدار، ۲۰ میلیارد دلار صرف تامین مالی، تجهیز، تهیه یونیفرم و آموزش نیروهای امنیتی عراق شده است.
بر اساس گزارش سرویس تحقیقات کنگره، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ میلادی سالانه حدود ۱۰۰ هزار پیمانکار در عراق با نیروهای ایالات متحده همکاری می‌کردند. همچنین به گفته فرماندهی مرکزی ایالات متحده، تا اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی، حدود ۶۵۰۰ پیمانکار در عملیات ایالات متحده در عراق و سوریه همکاری داشته‌اند.