دیپلماتهای غربی میگویند که اروپاییها در تازهترین تلاش خود برای عبور از بنبست مذاکرات وین و نجات توافق هستهای با ایران، پیشنهاد سفر دوباره انریکه مورا، مذاکرهکننده ارشد اتحادیه اروپا، به تهران را با مقامهای ایرانی در میان گذاشتهاند.
روزنامه وال استریت جورنال روز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت به نقل از مقامهای غربی گزارش داد که آقای مورا در مقام هماهنگکننده اروپایی مذاکرات احیای برجام برای بازگشت به تهران و دیدار با همتایان ایرانی خود اعلام آمادگی کرده، اما ایران هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده است.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، دیپلماتهای غربی میخواهند مسئولیت را بار دیگر متوجه ایران کنند و صراحتا به تهران پیام بدهند که مذاکرات تنها در صورتی ممکن است به نتیجه برسد که ایران راهی برای عبور از بنبست ارائه دهد.
به گفته این دیپلماتها که نامشان فاش نشده است، آقای مورا تلاش خواهد کرد جمهوری اسلامی را متقاعد کند که متن نهایی توافق را بدون حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا امضا کند و حلوفصل این مسئله را به زمانی دیگر در آینده واگذار کند.
بر اساس گزارش وال استریت جورنال، دیپلماتها میگویند که اگر ایران با درخواست امتیاز گرفتن از آمریکا در مورد موضوع دیگری به میز مذاکره برگردد، واشینگتن آن را بررسی خواهد کرد اما مذاکره مجدد بر سر مسائل از پیش مطرح شده ممکن نخواهد بود.
انریکه مورا پیشتر در هفته نخست فروردین امسال با هدف آنچه «پا در میانی» برای زنده نگه داشتن مذاکرات وین خوانده شد، به تهران سفر کرد اما دست خالی بازگشت.
مقامهای دولت آمریکا میگویند ایران «درخواستهای غیرمرتبط با برجام داشته» و باعث به بنبست رسیدن مذاکرات شده است.
یک مقام آمریکایی : ایران کوتاه نیاید وارد بنبست میشویم
رویترز در گزارشی تحلیلی به نقل از منابع آگاه مینویسد که مقامات غربی تا حد زیادی امید خود را برای احیای توافق هستهای ایران، برجام، از دست دادهاند و آنها مجبور به بررسی گزینههای دیگر برای محدود کردن برنامه هستهای ایران شدهاند.
بر اساس این گزارش، هرچند آنها به طور کامل از احیای این توافق دست نکشیدهاند، اما دیدگاهها به این سمت پیشمیرود که احیای برجام ممکن است در دسترس نباشد.
پیشتر به نظر میرسید که برجام اوایل ماه مارس احیا میشود. اما گفتگوها بر سر درخواستی که روسیه در لحظات آخر اعلام کرد و همچنین اصرار ایران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان تروریستی خارجی، دچار آشفتگی شد.
درخواست تهران برای حذف سپاه از فهرست تروریستی با مخالفت بسیاری از قانونگذاران آمریکایی مواجه شده است. جمهوری اسلامی ایران، تروریست بودن سپاه را رد میکند.
به نظر میرسد که موضوع درخواستهای روسیه تا حدی برطرف شده است، اما مسئله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حل نشده است. انتخابات میاندورهای آمریکا ۸ نوامبر برگزار میشود و به نوشته رویترز حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی با وجود مخالفتهای داخلی در آمریکا، چنین کاری را برای جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، سخت کرده است.
دستیاران بایدن به صراحت اعلام کردهاند که هیچ برنامهای برای حذف سپاه پاسداران از فهرست ندارند، اما چنین کاری را نیز رد نکردهاند و میگویند اگر تهران میخواهد واشنگتن چنین گامی فراتر از احیای برجام بردارد، ایران باید به نگرانیهای آمریکا در خارج از چارچوب توافق هستهای رسیدگی کند.
یک مقام آمریکایی گفته است: «اگر آنها آماده کنار گذاشتن خواستههای خارج (از چارچوب برجام) نباشند، به اصرار بر حذف (نام سپاه) ادامه دهند و از رسیدگی به نگرانیهای ما که فراتر از برجام است خودداری کنند، بله، ما (در مذاکرات) به بنبستی میرسیم که احتمالاً برطرف شدنی نخواهد بود.»
این مقام گفت: «آیا (احیای توافق) مرده است؟ ما هنوز نمیدانیم و صادقانه بگویم که فکر نمیکنیم ایران هم بداند.»
رویترز مینویسد که تا کنون، به نظر میرسد ایران تمایلی به کوتاه آمدن از درخواست خود برای حذف نام سپاه از فهرست آمریکا در خصوص سازمانهای تروریستی ندارد.
به گزارش این خبرگزاری، یک مقام امنیتی ایران گفته است: «این خط قرمز ماست و ما از آن کوتاه نمیآییم.»
چندین منبع گفتهاند که هیچ یک از طرفین نمیخواهند بپذیرند که مذاکرات غیرمستقیم یک ساله ممکن است شکست خورده باشد، و واشنگتن امیدوار است ایران از تقاضای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صرف نظر کند و ایران متقاعد شده باشد که میتواند این توافق را هر لحظه احیا کند.
واشنگتن معتقد است اگر ایران بخواهد، میتواند ظرف چند هفته به مواد مورد نیاز برای ساخت یک سلاح هستهای دست یابد. ایران تلاش برای سلاح هستهای را انکار کرده است.
به جز اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل برای تخریب سایتهای هسته ای ایران، اهرم اصلی قدرتهای بزرگ برای محدود کردن برنامه هستهای ایران، کاهش صادرات نفت ایران است.
چین خریدار اصلی نفت غیرقانونی ایران است و منابع مختلف گفتهاند زمانی که عرضه نفت کم باشد و پکن از تهران قیمتهای تخفیفی دریافت کند، تلاش برای کاهش خرید نفت ایران از سوی چین دشوار خواهد بود.