عدم آموزش زبان مادری، خود می‌تواند به پویایی زبانی آسیب برساند، عدم آموزشی رسمی یک زبان و استفاده از آن فقط در محاوره روزمره می‌تواند رشد یک زبان را متوقف کرده و در طولانی‌مدت آسیب‌های جدی به آن بزند.
سمپوزیوم زبان، انسان و جامعه: در ضرورت آموزش چندزبانه
گفت‌وگوی فرشته نزاکتی (زمانه) با امير کلان
آموزش به زبان مادری نه تنها از حقوق اولیه انسان‌هاست، بلکه عدم آموزش به زبان مادری، آسیب‌هایی هم در پی دارد. بررسی این آسیب‌ها از موضوع‌های یک سمپوزیوم در دانشگاه مک گیل است. در همین رابطه با امیر کلان، استاد آموزش چند زبانی در دانشگاه مک گیل در گفت‌وگو قرار گرفتیم.
آموزش به زبان مادری مسأله‌ای است که در بسیاری از کشورها پذیرفته شده و به خوبی اجرا می‌شود، اما در ایران به دلیل سیاست‌های دولت-ملت که حکومت در پیش گرفته نه تنها مساله آموزش در نظر گرفته نشده است، بلکه با ممانعت از فعالیت‌های خودجوش «اقوام در اقلیت» و جرم‌انگاری این فعالیت‌ها به سمت هرچه ضعیف‌تر کردن «اقوام در اقلیت» اقدام شده است.
امیر کلان، دانش آموخته مطالعات آموزشی از دانشگاه تورنتو کانادا و استاد آموزش چند زبانی در دانشگاه مک گیل است. کتاب چه کسی از آموزش چندزبانه می‌ترسد به کوشش او در سال ۲۰۱۶ به انگلیسی و در سال ۲۰۱۸ با ترجمه فارسی منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای است از چهار مصاحبه کامل درباره دو زبانگی و چند زبانگی که در آن تقریبا تمام استدلال‌های اصلی موافق و مخالف این مساله مطرح و بررسی شده است.
او می‌گوید: عدم آموزش زبان مادری، خود می‌تواند به پویایی زبانی آسیب برساند، عدم آموزشی رسمی یک زبان و استفاده از آن فقط در محاوره روزمره می‌تواند رشد یک زبان را متوقف کرده و در طولانی‌مدت آسیب‌های جدی به آن بزند.
کلان معتقد است آموزش به زبان مادری یک حق است و رویکرد کنونی در پیش گرفته شده در ایران یعنی آموزش به زبان فارسی به کودکی که فقط به یک زبان و آن هم زبانی به جز زبان فارسی – مثلا کردی، ترکی، بلوچی و… – مسلط است آسیب‌های روانی و آموزشی زیادی به همراه دارد و باعث ترک تحصیل یا عدم برقراری ارتباط با زبان فارسی شده و نهایتاً در چرخه‌ای معیوب، باعث تجربه اضطراب، افسردگی، احساس شکست و ناکامی و بازماندن از تحصیلات عالی و در کل آسیب‌های اجتماعی مختلف خواهد شد.
امیر کلان در مصاحبه با زمانه درباره وضعیت آموزش زبان مادری در ایران می‌گوید:
