بیست و پنج سال پس از درگذشت بزرگ علوی اداره فرهنگ و اروپای سنای برلین لوح یادبود این نویسنده نامدار ایرانی را در برابر ساختمان شماره 2 بلوار فرانکفورتر منطقه فریدریش هاین پایتخت آلمان نصب و رونمائی کرد. نویسنده “چشم هایش” 39 سال در این خانه زندگی کرد.
برگرفته از : ار اف آی
آلمان با نصب لوح یادبود علوی، قدردانی خود را نسبت به تلاش های فرهنگی او در نیمه اول قرن بیستم نشان داد. بزرگ علوی، که در سال 1283 خورشیدی به دنیا آمده و یکی از اعضای گروه 53 نفر در دوران رضاشاه پهلوی بود، پس از مرگ در برلین در گورستان تمپلهوف این شهر به خاک سپرده شد. او در سال 1997 میلادی جان سپرد
سنای برلین در بیانیه ای که به مناسبت نصب و رونمائی از لوح یادبود علوی منتشر کرد نوشت: “سنای آلمان از امروز با نصب لوح یادبود یاد بزرگ علوی نویسنده و ادیبی را زنده نگه می دارد که در زمینه علوم ادبی فارسی و روابط ایران و آلمان به طور عام افتخارات زیادی آفرید. یکی از بزرگترین خدمات علوی تدوین لغتنامه فارسی آلمانی بود که او را به موقعیت مولف یک اثر استاندارد رساند.
در ادامه این بیانیه آمده است: “خدمات علمی علوی به ایجاد مرکز ایران شناسی در بنیاد آسیای نزدیک دانشگاه هامبولد برلین انجامید که به لحاظ بین المللی به رسمیت شناخته شده است. علوی 39 سال تمام در محل نصب لوح تقدیر زندگی کرد”.
رفت و برگشت ها به آلمان
بزرگ علوی، در سال 1302 خورشیدی برای تحصیل در رشته علوم تربیتی و روانشناسی همراه پدر خود ابوالحسن علوی از اعضای حزب دموکرات عازم برلین شد، اما پس از خودکشی پدر، در سال 1307 به ایران بازگشت و در مدرسه صنعتی شیراز به تدریس زبان آلمانی پرداخت. وی همزمان به فعالیت های ادبی و سیاسی ادامه داد تا این که به اتهام عضویت در گروه 53 نفر به مدت چهار سال زندانی شد.
بزرگ علوی در سال 1331 خورشیدی پس از کودتای 28 مرداد به برلن شرقی بازگشت و تا پایان عمر در این شهر باقی ماند. او در برلین به خدمات فرهنگی خود ادامه داد و ریاست بخش ایران شناسی بنیاد آسیای نزدیک دانشگاه هامبولد را عهده دار شد. نویسنده ایرانی، در آخرین سال های عمر به عنوان استاد، رشته ادبیات و فرهنگ مدرن ایرانی را تدریس می کرد.
هنگام نصب لوح یادبود علوی در بلوار فرانکفورتر برلین، دکتر “تورستن ووهلر” دبیر سنای برلین گفت: “زمانی که من در سال های دهه 1980 در بنیاد علوم آسیائی دانشگاه هامبولد تحصیل می کردم، علوی یکی از پایه های محکم این بنیاد بود. برای من مهم است که این نویسنده برلینی/ ایرانی و شهروند جهانی که به عنوان میانجی فرهنگی تا آخر عمر خود از تلاش دست برنداشت، به افکار عمومی بازگردانده شود و مورد تقدیر شایسته قرار گیرد”.
آثار بزرگ علوی
از علوی هشت داستان و مجموعه داستان برجای مانده که چشم هایش، چمدان و ورق پاره های زندان معروف ترین آن ها هستند. اما در آلمان بیش از همه او به خاطر “فرهنگ فارسی آلمانی علوی” شهرت دارد. این نخستین فرهنگ لغت فارسی آلمانی است که در آلمان منتشر شده و با این که ایرادهائی به آن وارد است، همچنان یک مرجع معتبر برای کسانی است که می خواهند آلمانی یا فارسی یاد بگیرند.
از جمله اساسی ترین ایرادهائی که به فرهنگ لغت علوی وارد می شود این است که استفاده کننده از آن نیاز به یک فرهنگ لغت فارسی عربی هم دارد، زیرا بخش وسیعی از کلمات استفاده شده از سوی علوی به جای فارسی عربی است و بسیاری از آن ها مهجور مانده اند. دلیل این نقصان آن است که در دوران کودکی و جوانی علوی، زبان فارسی به شدت با عربی درآمیخته بوده است.
بزرگ علوی، علاوه بر داستان نویسی و تدوین فرهنگ واژگان، آثار برخی نویسندگان آلمانی را نیز به فارسی برگردانده است.
