کشته شدن زندانیان در بازداشت در ایران مسبوق به سابقه است و حتی در ماه‌های اخیر این اتفاق شتاب بیشتری داشته است بطوریکه ۱۴ دی‌ماه سال ۱۴۰۱ کمیته پیگیری وضعیت بازداشت شدگان در گزارشی از کشته شدن حداقل ۱۶ نفر از دستگیر شدگان اعتراضات سراسری بعد از مرگ مهسا امینی خبر داد.
voa: آثار شکنجه بر پیکر پیمان گلوانی؛ ادعای دادستان مهاباد: «به علت بیماری» درگذشت
در حالی که مقامات قضایی مهاباد ادعا می‌کنند پیمان گلوانی در زندان «به علت بیماری» درگذشته است، خانواده این زندانی با تاکید بر «شکنجه» شدن او به صدای آمریکا گفته‌اند که «آثار شکنجه را بر تن او دیده‌اند.»
دکتر محسن سهرابی، عضو سازمان پزشکان داوطلب کردستان و انجمن آیفا، در گفت‌وگو با منوچهر پردل از بخش فارسی صدای آمریکا گفت که «آن چه در عکس‌ها دیدیم این است که پیمان گلوانی شکنجه شده» و او را «ممکن است با چیزی بسته باشند» چرا که «کبودی روی مچ پایش مشهود است.»
او با تأکید بر «شکستگی جمجمه» پیمان گلوانی و این که برای «تشخیص قطعی باید تصویربرداری انجام شود»، به شرح حالی که نزدیکان او داده‌اند استناد می‌کند و می‌گوید: «پیمان زیر شکنجه دچار کاهش سطح هوشیاری می‌شود و به بیمارستان منتقل می‌شود و بعد از چند روز در آن‌جا فوت می‌شود.»
همچنین، بر اساس عکس‌هایی که بخش فارسی صدای آمریکا از پیکر بی‌جان این زندانی در اختیار دارد، آثار ضرب و جرح و کبودی‌های متعدد بر بدن بی‌جان پیمان گلوانی مشاهده می‌شود.
در پی انتشار گزارش‌هایی درباره «مرگ زیر شکنجه» یک «زندانی سیاسی کرد»، مهراب پوراکبر، دادستان عمومی و انقلاب اسلامی مهاباد، مدعی شد که «پیمان مام‌احمدی گلوانی» با اتهام «کلاهبرداری» بازداشت شده بود و علت مرگ او «بیماری مربوط به پلاسمای خون» بود.
به گزارش همشهری آنلاین، پوراکبر ادعا کرد که آقای گلوانی «تا روز ۱۴ تیر» در زندان ارومیه بود و در آن روز «به جهت بیماری» بستری شد و «۱۸ تیر به جهت شدت بیماری فوت» کرد.»
ادعای دادستان مهاباد در حالی است که بر اساس تصاویری که بخش فارسی صدای آمریکا در اختیار دارد، آثار شکنجه بر تن پیمان گلوانی دیده می‌شود.
بر اساس این عکس‌ها که صدای آمریکا آنها را دریافت کرده، آثار کبودی و زخم در سراسر بدن از جمله چشم، پا، کمر، دست‌ها، و صورت، این زندانی کشته شده در بازداشت دیده می‌شود.
همچنین حین شست‌وشو، بر پیکر بی‌جان او رد خون جاری است.
در گزارش‌های پیشین، پیمان گلوانی «فعال سیاسی کرد» معرفی شده که با اتهام «عضویت در یکی از احزاب» کرد در «بازداشتگاه اداره اطلاعات» ارومیه جان باخته است.
وب‌سایت «هه‌نگاو» نوشته بود که «مأموران امنیتی دلیل به کما رفتن» او را «سقوط از ارتفاع» اعلام کرده‌اند.
هم‌زمان با خاکسپاری پیمان گلوانی، جو امنیتی در شهر مهاباد حاکم بود و معترضان شعارهایی از جمله «زن زندگی آزادی» و «شهید نمی‌میرد» به زبان کردی سر دادند.
*
گزارش اوليه هه‌نگاو از «مرگ زیر شکنجه» پیمان گلوانی با يادآوری برخی مرگ‌های زیر شکنجه در ایران
شبکه حقوق بشرکردستان از «مرگ زیر شکنجه» یک فعال سیاسی کُرد که به اتهام «عضویت در یکی از احزاب اپوزیسیون کُرد» در زندان ارومیه بود خبر داد.
وب‌سایت حقوق بشری هه‌نگاو در گزارشی مشخصات این فرد را پیمان گلوانی، اهل مهاباد اعلام کرد که ۱۴ روز پس از بازداشت توسط نیروهای امنیتی در مهاباد و انتقال به بازداشتگاه اداره اطلاعات شهر ارومیه، «زیر شکنجه نیروهای این نهاد حکومتی جان‌باخته است.»
این خبرگزاری حقوق بشری نوشته است که این زندانی چند روز پس از بستری شدن به دلیل کاهش هوشیاری و رفتن به کما در روز یکشنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۲ جان باخته است. بنابر این گزارش، این فعال سیاسی هفت ماه پیش زندگی مشترک خود را آغاز کرده بود.
در این گزارش تاکید شده است که ماموران امنیتی دلیل به کما رفتن او را «سقوط از ارتفاع» اعلام کرده‌اند.
به گزارش هه‌نگاو، پیمان گلوانی در روز یکشنبه ٤ تیر ماه ۱۴۰۲، توسط نیروهای امنیتی در مهاباد «با توسل به خشونت» بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده بود.
چند روز پیش هم وب‌سایت هه‌نگاو از «کشته شدن» یک زندانی سیاسی کُرد دیگر به نام موسی اسماعیلی «زیر شکنجه نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی ایران» خبر داده بود.
طبق گزارش هه‌نگاو، اداره اطلاعات ارومیه صبح روز شنبه ١٧ تیرماه در تماسی با خانواده موسی اسماعیلی «بدون ارائه هیچ توضیحی» به آنها گفته فرزندشان اعدام شده است.
بر اساس این گزارش، پس از مراجعه خانواده اسماعیلی به اداره اطلاعات ارومیه برای تحویل جنازه موسی، مسئولان زندان نه‌تنها به آنها جنازه را تحویل نداده بودند بلکه نسبت به برگزاری مراسم ختم نیز هشدار دادند.
براساس گزارش هه‌نگاو، موسی اسماعیلی ۳۵ ساله اهل روستای پسوی از توابع پیرانشهر، شامگاه یکشنبه ١٧ اردیبهشت سال جاری از سوی نیروهای اداره اطلاعات بازداشت و خودروی شخصی‌اش نیز توقیف شده بود.
هه‌نگاو در گزارش خود آورده که خانواده اسماعیلی در ایام بازداشت موسی به‌شدت پیگیر وضعیت فرزندشان بودند و بر این باور هستند فرزندشان حتی محاکمه نشده، اتهام احتمالی‌اش نامشخص بوده و زیر شکنجه ماموران امنیتی کشته شده است.
موسی اسماعیلی از زمان بازداشت هیچ تماسی با خانواده‌اش نداشته و پیگیری‌های مکرر خانواده او با سکوت مقامات مواجه شده بود.
کشته شدن زندانیان در بازداشت در ایران مسبوق به سابقه است و حتی در ماه‌های اخیر این اتفاق شتاب بیشتری داشته است بطوریکه ۱۴ دی‌ماه سال ۱۴۰۱ کمیته پیگیری وضعیت بازداشت شدگان در گزارشی از کشته شدن حداقل ۱۶ نفر از دستگیر شدگان اعتراضات سراسری بعد از مرگ مهسا امینی خبر داد.
این کمیته تصریح کرده بود که این ۱۶ معترض «بر اثر شکنجه برای اعتراف‌گیری و یا در نتیجه جلوگیری از دریافت درمان موثر بعد از زخمی‌شدن به گلوله به قتل رسیدند.»
برخی از مرگ‌های زیر شکنجه در ایران واکنش‌های فراوانی را در پی داشت. یکی از این موارد ستار بهشتی بود که این کارگر و وبلاگ‌نویس ۹ آبان ۱۳۹۱ توسط پلیس فتا دستگیر شد. او به اتّهام «اقدام علیه امنیت ملی از طریق فعالیت در شبکه اجتماعی و فیس‌بوک» بازداشت و به مکانی نامشخص منتقل شده بود. در مدت بازجویی به شدت از سوی پلیس فتا شکنجه شد و در نهایت جان باخت.
یکی دیگر از این موارد مرگ زهرا کاظمی بود. این عکاس کانادایی ایرانی تبار در مسافرتی به قصد تهیه گزارش در ایران، هنگام ناآرامی‌ها و اعتراضات دانشجویی، به جرم عکس‌برداری حین تجمع برخی از خانواده‌های زندانیان در مقابل زندان اوین، بازداشت و در زندان درگذشت.
کاووس سیدامامی از دیگر افراد شاخص بود در زندان درگذشت. این فعال محیط زیست که دکترای جامعه‌شناسی داشت و عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق بود در ۱۹ بهمن ۱۳۹۶ در زندان اوین درگذشت. عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان وقت تهران، در مورد مرگ سیدامامی به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «این فرد یکی از متهمان محیط زیست بوده و با توجه به اینکه می‌دانسته است اعترافات زیادی هم علیه وی شده و هم خود اعترافاتی داشته متاسفانه در زندان دست به خودکشی زده است.»
